اهڙي طرح شيدي ۽ مڪراني چون ٿا ته،”هو اسان مان هو، پر حقيقت اها آهي ته هو نه بلوچ آهي نه خاصخيلي نه شيدي ۽ نه مڪراني، هن جو اصل ۾ قريش قبيلي سان تعلق هو، سندس قبر لسبيلي واري علائقي ۾ آهي جتي هو فوت ٿيو. هو ڪنهن بلوچ فوج جو جرنيل نه پر عرب فوج جو سپھ سالار هو. مولائي مرحوم کي ڪٿان الهام ٿيو ته هو بلوچ هوان جو ڪوبه حوالو ڪونهي ۽ نه ئي وري تاريخ جي ڪتابن ۾ هن کي بلوچ يا بلوچ فوج جو سپھ سالار چيو ويو آهي.“
اهڙي طرح هن سنڌ جي جتن سان گڏ بلوچن کي به گڏي ڇڏيو جن جنگ قادسيه ۾ ايرانن جي شڪست کان پوءِ اسلام قبول ڪيو هو. تاريخن واضع نموني لکيو آهي ته اهي زط معنيٰ سنڌي جت هئا، پر مولائي شيدائي انهن سان بلوچ کي الاهي ڪاڏانهن آڻي گڏ ڪري ڇڏيا، اهڙي طرح بروهن ۽ بلوچن هٿان سمه سلطنت جي حاڪم جي شڪست جوذڪر ڪيو آهي ته،”اهو ڪوڙ ڳالهايو آهي جنهن جي اڄ تائين ڪابه ثابتي ڪونهي.“اهڙي طرح هن سنڌي قبيلن سان هڪ غلط بياني جو آغاز ڪيو. جڏهن ته انهي دئورن ۾ سنڌ ۾ بلوچن جو ڪوبه نانءٌ ۽ نشان ڪونه هو. مولائي شيدائي سنڌي قبيلن وارن سان ويساھ گھاتي ڪئي، ان کانپوءِ موجوده دئور ۾ ڊاڪٽر نبي بخش بلوچ ته حد ڪري ڇڏي آهي. هن جي عينڪ جو نمبر بلوچ نمبر آهي ۽ سنڌ ۾ سنڌي ماڻهون، فرد، ذاتيون ۽ قبيلا ڳولهيا به نٿا ملن. هن سنڌي سورمن کي غلط ۽ من گهڙت روايتن جي بنياد تي غير سنڌي قرار ڏنو آهي. اهڙي صورتحال ۾ جڏهن هڪ طبقو باقاعده رٿابندي سان سنڌي قبلين جي حقيقت، بڻ بنياد ۽ حسب نسب سان هٿ چراند ڪندو رهي ٿو، انهي صورتحال ۾ اهو ضروري نه پر لازم آهي ته سنڌي قبيلا، پنهنجي نسلياتي سڃاڻپ ڪرڻ وارن جو نه رڳو احتساب ڪن پر انهن جي غلط بياني جي ڀرپور مزاحمت ڪن، جيئن مستقبل ۾ پنهنجي قومي حيثيت بر قرار رکي سگهن.
سنڌي قبيلا ۽ اتيون سنڌ جي جا گرافيائي بيهڪ سان به سڃاڻا ويندا آهن، جيئن ٿري، لاڙي، چولائي، ڪڇي، اترادي،ڪوھستاني ۽ ڪاڇائي. اهڙي طرح سنڌي جي اولھ ۾ کيرٿر جبل جي سلسلي ۾ رهندڙ سنڌين کي ٻروچ چيو ويندو آهي، جيڪو بنيادي لفظ ”بل“ ۽”لوچ“ مان نڪتل آهي. ”ٻل“ معنيٰ ”سگھ، طاقت“ ، ”لوچ“ جي اصطلاحي معنيٰ آهي،”سينو“ مطلب ٿيو ”سيني جي طاقت“. فوج جو هر اول دستو، بچاءٌ ۽ دفاع ڪرڻ وارن جو رستو جيڪي ڪنهن به ڪاھ کي وطن جي اندر پهچڻ کان اڳ ۾ روڪڻ وارا، مهاڏو اٽڪائڻ وارا، رستو روڪڻ وارا،پر ڪن عالمن انهن کي به بلوڇن ۾ شامل ڪري ڇڏيو آهي ۽ اهو مفهوم عام ڦهلائي ڇڏيو آهي ته ٻروچ معنيٰ بلوچ ۽ بلوچ معنيٰ ٻروچ پر حقيقت ۾ ايئن نه آهي.تاريخ راءِ گھراڻي کان به اڳ ۾ سنڌ جي اولهندي واري سرحد کان ايراني ۽ پوءِ عرب سنڌ تي ڪاھي آيا جيڪي جبلن جي لڪن کي يار ڪري سنڌ جي شهرن ۽ تخت گاھ تي پهچندا هئا. جيهن جي حملن کي منهن ڏيڻ ۽ روڪڻايازڀاڳت
